آزمایش PSA جهت تشخیص پیش رس بزرگی و سرطان پروستات
انجام آزمایش PSA از اواسط دهه چهارم زندگی در آقایان توصیه می شود (به طور منظم و حداقل سالی یک بار) .
1. در صورتی که اخیرا معاینه پروستات شده اید آزمایش را حداقل یک هفته به تعویق بیندازید .
2. حداقل 48 ساعت از آخرین انزال (مقاربت یا دفع منی به هر نحو) گذشته باشد .
3. در صورتی که اخیرا از پروستات سونوگرافی کرده اید آن را به مسئول آزمایشگاه ارائه دهید
يکي از تفاوت‌هاي آناتوميک زنان و مردان، وجود غده‌اي به نام پروستات است که فقط در مردان وجود دارد؛ غده‌اي به اندازه فندق که در ناحيه لگن و درست زير خروجي مثانه قرار گرفته و قابليت زيادي براي سرطاني شدن دارد. به همين دليل، دانستن نکاتي درباره آن به طور قطع مي‌تواند مردان را در برابر اين مشکل بيمه کند. پروستات در بدن آقايان چه وظايفي دارد؟غده پروستات نقش بسيار مهمي در توليد مثل بازي مي‌کند. اين غده با افزايش سن مردان و در حدود 40 سالگي بزرگ ميشود و گاهي اين بزرگ شدن آن‌قدر زياد ميشود که مي‌تواند راه ادرار را ببندد. بنابراين بايد اين غده پس از 40 سالگي سالانه تحت معاينه پزشک باشد. اين نکته را هم اضافه کنم که درمان انواع بيماري‌هاي ناشي از پروستات راحت‌تر از گذشته شده است. بنابراين از مردان تقاضا مي‌کنم که از مشکلات پروستات نترسند و بدانند که اگر بيماري درست تشخيص داده شود، بهبودشان صد درصد است.
التهاب پروستات هم مشکل شايعي است. التهاب پروستات ممکن است ناشي از عفونت يا عامل ديگري که غده را تحريک مي‌کند، باشد. علايم و نشانه‌هاي التهاب پروستات شامل درد درکمر و ناحيه مابين مقعد و کيسه بيضه يا درد و احساس سوزش حين ادرار است. در برخي موارد نيز احساس فوريت براي ادرار، تب، لرز و گاهي خون در ادرار ديده ميشود.التهاب پروستات اغلب با لمس غده پروستات در معاينه پزشک تشخيص داده ميشود. پروستات ملتهب معمولا بزرگ و حساس است. پزشک احتمالا درخواست آزمايش ادرار مي‌کند تا از نظر باکتري‌هاي ممکن ايجادکننده عفونت هم بيمار ش را بررسي کند.
التهاب پروستات به 3 نوع (باکتريال حاد، باکتريال مزمن و غيرباکتريال) تقسيم ميشود. التهاب پروستات باکتريال حاد که شديدترين فرم بيماري است اگر بدون درمان رها شود مي‌تواند موجب مشکلات جدي نظير ناتواني در ادرار کردن شود. به اين دليل از آنتي‌بيوتيک‌ها جهت درمان آن استفاده ميشود. بعضي اوقات استفاده از لوله‌اي براي تخليه موقت مثانه نيز لازم ميشود. نشستن در لگن آب‌گرم مي‌تواند نشانه‌ها را تسکين دهد. تغيير رژيم غذايي و استفاده از داروهاي مسکن نيز مي‌تواند موثر باشد.
احتمال بروز سرطان پروستات در آقايان چه قدر است؟ هر چه سن آقايان بالاتر رود احتمال سرطاني شدن پروستات بيشتر ميشود. از 85 سالگي به بعد تقريبا صد درصد آقايان کانون سرطاني را در پروستات خود دارند. البته اين نکته را هم اضافه کنم که وجود کانون سرطاني حتما به معناي لزوم جراحي پروستات نيست بلکه گاهي اوقات در سنين بالا فقط بايد تحت‌نظر باشيم.
آقايان بايد به چه نکاتي توجه کنند که بتوانند خطر سرطان پروستات را حس کنند و زود به فکر درمان بيفتند؟ نياز فوري به ادرار کردن، مشکل در شروع ادرار کردن، درد حين ادرار، جريان ضعيف ادرار و قطره‌قطره آمدن ادرار، قطع و وصل شدن جريان ادرار، احساس تخليه نشدن کامل مثانه بعد از ادرار کردن و تکرر ادرار در طول شب، خون در ادرار و کاهش وزن از علايمي است که مي‌تواند نشان‌دهنده خطراتي براي پروستات باشد. توصيه ميشود از 50 سالگي به بعد، سالي يک بار به پزشک عمومي يا ارولوژيست مراجعه کنيد تا با اندازه‌گيري آنتي‌ژن اختصاصي خون يا همان PSA و همچنين معاينه بتوانيد از اين مشکل پيشگيري کنيد.افرادي که سابقه خانوادگي سرطان پروستات دارند، بايد از 40 سالگي به پزشک مراجعه کنند و از اين حيث معاينه شوند.
اگر فردي پروستات بزرگ داشته باشد حتما بايد جراحي شود؟ اگر فردي پروستات بزرگ داشته باشد احتمال دارد به هیپرپلازی خوش‌خيم پروستات مبتلا شده باشد، بنابراين با استفاده از درمان‌هاي دارويي درصد زيادي از اين بيماران بهبود مي‌يابند.
رابطه رژيم غذايي و سرطان پروستات براي پيشگيري از سرطان پروستات بايد مواد پروتئيني و چربي مصرف نکنيد. امروزه ثابت شده که افراد چاق بيشتر از لاغرها به سرطان پروستات دچار مي‌شوند. گوجه‌فرنگي هم به دليل دارا بودن ماده‌اي به نام ليکوپن ممکن است از سرطان پروستات پيشگيري کند. ترکيباتي که سلينوم دارند نيز در پيشگيري از سرطان پروستات موثرند.
از 4 سال پيش، انجمن ارولوژي ايران با همکاري وزارت بهداشت نخستين پنجشنبه اسفند هر سال را با عنوان «روز سلامت مردان» انتخاب کرد تا در اين روز، پزشکان عضو اين انجمن به طور رايگان افراد را معاينه و غربالگري کنند. از امسال برخي آزمايشگاه‌ها نيز به اين طرح اضافه شده‌اند و به طور رايگان آزمايش‌هاي غربالگري را در همان روز انجام مي‌دهند. جواب آزمايش را نيز يک روزه به افراد اعلام مي‌کنند. اين‌گونه برنامه‌ها در اغلب کشورهاي پيشرفته جهان نيز وجود دارد.
رابطه جراحی پروستات و مردانگي اين يک تصور اشتباه و رايج است که بعضي‌ها خيال مي‌کنند اگر پروستات‌شان را بردارند، مردانگي‌شان هم از بين مي‌رود!. ممکن است گاهي اوقات ترشحات خارج نشود اما از بين رفتن مردانگي مبناي علمي ندارد زيرا همان‌طور که مي‌دانيد هورمون‌هاي جنسي در بيضه‌ها ساخته مي‌شوند نه در پروستات. همچنین مطالعات زيادي ثابت کرده که وازکتومي هيچ تاثيري روي سرطاني شدن پروستات ندارد.