مقاومت آنتي بيوتيكي به ويژگي از يك سلول (براي مثال باكتري هاي پاتوژن) گفته مي شود كه آن را قادر مي سازد تحت تاثير يك آنتي بيوتيك خاصي كه قبلا موجب مرگ يا عدم رشد اين سلول مي شد ، قرار نگيرد. بروز مقاومت آنتي بيوتيك به روشهاي زير صورت مي گيرد:
- تغيير ساختار ديواره سلولي (غشاي پلاسمايي ) باكتري
- سنتز آنزيم هاي غيرفعال كننده باكتري (براي مثال پني سيليناز كه پني سيلين را غيرفعال مي سازد)
- سنتز آنزيم هايي براي جلوگيري از ورود آنتي بيوتيك به سلول باكتري
- حذف فعال آنتي بيوتيك از سلول براي مثال ملكول هاي پروتئيني ناقل در غشاء تحت عنوان ناقلين ABC گاهي اوقات مي توانند به باكتري هاي پاتوژن در مقاومت برعليه برخي آنتي بيوتيك ها كمك كنند و اين كار را با حمل باكتري به خارج از سلول پيش از آن كه بتواند باكتري را از بين ببرد، انجام مي دهند.
ناقل ABC يك ملكول V شكل قرار گرفته در غشاي پلاسمايي سلول باكتري ها است در حاليكه انتهاي V به سمت داخل سلول است. زماني كه ملكول هاي آنتي بيوتيك هاي خاص (در داخل سلول) با ناقل ABC ملكول آنتي بيوتيك را احاطه مي كنند ، ناقل ABC با يك حركت بر روي آنتي بيوتيك آن را از طريق بخش بيروني غشاي پلاسمايي به خارج مي فرستد.
- جايگزيني برخي پروسه هاي متابوليكي مهم سلول با فرآيندهاي متابوليكي جديد كه اثر قبلي آنتي بيوتيك را ناديده مي گيرند.
نكته حائز اهميت اين است كه يكي از علل اصلي ايجاد مقاومت آنتي بيوتيكي در باكتري ها مصرف بيش از حد اين داروهاست كه به مرور زمان منجر به پيدايش سويه هاي مقاوم مي شود.
در اين شرايط آنتي بيوتيك هاي قوي تر تجويز مي شوند و پس از گذشت زمان باكتريها به اين آنتي بيوتيك ها هم مقاوم مي شوند.
لذا پزشكان در تجويز اين داورها به بيماران خود بايد توجه و دقت كافي را مبذول دارند و بيماران نيز از مصرف خودسرانه آن بايد بپرهيزند.